વિચાર લહેરી

કોઈ રાહ બની, તો કોઈ રાઝ બની ધબકે છે.
સમજો તો જીવન મહીં સહુ આશ બની ધબકે છે.

કોઈ નિરાધાર, તો બને વળી કોઇ આધાર,
કોણ જાણે કોણ કોની હામ બની ધબકે છે.

ભભૂકતો જ્વાળામુખી ભીતર, ને સપાટી સમતલ,
ઠારવા અગન, કોણ અમીધાર બની ધબકે છે.

વહેરાય કરવતે વૃક્ષ, ને વહોરાય શબદે માનવી!
ચીરીને છાતી ધરાની કોણ કુમાશ બની ધબકે છે.

માનો તો સંગીત નહિતર કોલાહલ આ જીવન,
જમનાને તીર કોણ બંસરીના નાદ બની ધબકે છે.

પામર થી પરમ તત્વને પામવા ઝુઝે માનવી!
ક્યાંક, જીવ મહીં ઈશ વિશ્વાસ બની ધબકે છે.

શૈલા મુન્શા. તા ૦૬/૨૭/૨૦૧૧.

એક સદીનુ જીવન કેવું અલૌકિક!
ને મરણ તો જાણે મહોત્સવ.
ભર્યું ભાદર્યું કુટુંબ સહુ વિશાળ,
વિંટળાઈ વટવૃક્ષને જાણે વડવાઈ!
દાદા, દાદીની આ ફુલવાડી
ફેલાવી રહી સંબંધોની સુવાસ!
દાદા તો અમારા જીવ્યા બનીને,
કર્મઠ ગાંધીધારી ને ખાદીધારી,
મિતભાષી, ને મંદ એ મુસ્કાન.
જયશ્રી કૃષ્ણ નો સહુને આવકાર.
દિકરા, વહુ,પૌત્ર, પૌત્રી પ્રપૌત્ર,પ્રપૌત્રી,
ચાર ચાર પેઢી પર વરસે આશીર્વાદ.
કેવું અનુપમ સૌભાગ્ય કે,
ઘડી અંતિમ ને સહુ આસપાસ.
ઘરના મોભી તો ગયા માણવા,
મહોત્સવ શ્રીજી સંગ, ને!
આપતા ગયા એ જ શીખ,
મરણને માનો મહોત્સવ
તો જીંદગી રોજ ઉત્સવ.

પરમ પૂજ્ય કાંતિદાદાને શ્રધ્ધાંજલિ
જન્મ-ઓક્ટોબર-૬-૨૦૧૮
મરણ-એપ્રીલ-૩૦-૨૦૧૯

(મારી બેન પારૂલ અને બનેવી જસુના પિતાને શ્રધ્ધાંજલિ)

શૈલા મુન્શા તા૦૫/૦૫/૨૦૧૯

લાગણીના તાંતણા જ્યાં જોડાય છે,
સંબંધોમાં ત્યાં જ તો સુવાસ ઉમેરાય છે.
હો પાસ કે દુર, કરી ક્યાં પરવા કદી!
યાદોના મણકા, તો માળામાં પરોવાય છે.
જિંદગીની રમત કેવી હશે એ કોણ જાણે?
દુઃખની ઘડીમા, સદા દોસ્તી પરખાય છે!
વિજ્ઞાનની હરણફાળ તો આંબે અવકાશને,
અંધશ્રધ્ધાના હવનકુંડે, માસુમિયત વધેરાય છે! ,
છે ઘણી હિંમત, કરી લઉં સામનો વિષમતાનો,
બસ, જખમ દિલના ક્યાં બધાને કહેવાય છે?
મળે જો રાહબર સાચો, બતાવે રાહ જીવવાનો!
હર પળ બની ખુશીનો, સાગર છલકાય છે.

શૈલા મુન્શા તા ૦૪/૨૭/૨૦૧૯

દ્વાર પ્રભુના જ્યાં તોરણો બંધાય છે
ફુલ એ જ તો પગ તળે કચરાય છે!

રામ નામે પથરા તર્યા એ વાત ભુલો,
આજ નસીબ નામે પથરા વેચાય છે!

જે શિશ ઝુકે જ્યાં માતના ચરણે,
કેમ કુમળી બાળા ત્યાં રહેંસાય છે?

નિતી નિયમની કાંઈ કિમત નથી જ્યાં
ખુદ ઈશ્વરની ત્યાં બોલી બોલાય છે!!

ઊલંઘીને મર્યાદા બને માનવી પશુ,
ત્યાં વફાદારી પશુઓમાં દેખાય છે!!

દ્વાર પ્રભુના જ્યાં તોરણો બંધાય છે,
ફુલ એ જ તો પગ તળે કચરાય છે!!

શૈલા મુન્શા તા ૦૨/૦૧/૨૦૧૯

૨૦૦૮ મારા દિકરા સમીતના લગ્ન નિમિત્તે હું ભારત ગઈ હતી પછી દસ વર્ષનો ગાળો વીતી ગયો. કંઈને કંઈ કારણસર છેલ્લા દસ વર્ષથી ભારત જઈ શકી નહોતી. અમેરિકા આવીને પણ મેં મારો શિક્ષક તરીકેનો વ્યવસાય જ ચાલુ રાખ્યો હતો અને જ્યાં જન્મ પામ્યા, બાળપણ વીત્યું, શિક્ષણ, સંસાર, આપ્તજનો, સગાં સ્નેહી બધા હોય , અડધી જિંદગી જ્યાં વીતી હોય ત્યાં જવા સમય પણ વધારે જોઈએ, જે લાંબી રજા વગર શક્ય ના બને.
ઉનાળાની રજા સ્કૂલમાં હોય એ જ યોગ્ય સમય, એમ કરતાં દસકો નીકળી ગયો, પણ આ વર્ષે મેળ પડ્યો. મહિનાભરમાં મુંબઈ, કલકત્તા, અમદાવાદ અને બરોડા ચાર શહેરો વચ્ચે સમય વહેંચી બને એટલા આપ્તજનો, મિત્રો, વડિલોને મળવાનો અનેરો આનંદ માણ્યો. કેટલીય યાદો અને સ્મૃતિ માનસપટ પર ઉભરી આવી, ક્યાંય ધરવ ના થયો પણ રહ્યાં એટલા બધા સ્વજનોને મળવાનો આનંદ ચોક્કસ થયો. ઘણી ખોટ સાલી જેમને હું અંત સમયે મળી ના શકી.
પોતાના સહુ તો અઢળક પ્રેમ વરસાવે. કોઈકની ભાણી, કોઈની ભત્રીજી, કોઈની ભાભી તો કોઈની નણંદ, કોઈની જેઠાણી તો કોઈની દેરાણી, મસિયાઈ બહેનો ભાઈઓ ને મામાના,ફોઈના કાકાના કેટકેટલા સંબંધો. અમેરિકાના મારી સાથે કામ કરતાં સહકર્મી તો આભા જ બની જાય.
મારે આજે વાત કરવી છે એ નિઃસ્વાર્થ અને નિર્ભેળ પ્રેમની. ભારતમાં બાવીસ વર્ષ નુતન વિધ્યામંદિરમાં ગુજરાતી અને ઈતિહાસ ભુગોળના શિક્ષિકા તરીકે હાઈસ્કૂલના વિધ્યાર્થીઓને ભણાવ્યા.આ શાળા સાથે અમારો ત્રણ પેઢીનો સંબંધ. મારા મમ્મી એ સ્કૂલમાં શિક્ષિકા તરીકે જોડાયા. એમના આકસ્મિક અવસાન બાદ એમની જગ્યાએ મેં શિક્ષિકા તરીકે કાર્ય શરૂ કર્યું, અને જ્યારે નુતન વિધ્યામંદિરમાં ગુજરાતી સાથે અંગ્રેજી માધ્યમ શરૂ થયું ત્યારે મારી દિકરી અંગ્રેજી માધ્યમમાં Pre-K ની શિક્ષિકા તરીકે જોડાઈ.
બાવીસ વર્ષમાં કેટલાય વિધ્યાર્થીઓ મારી પાસે ભણી આગળ વધી ગયા. એમાના કેટલાક વિધ્યાર્થીઓને મારી ભારત મુલાકાતની આગોતરી જાણ હતી અને જે પ્રેમભાવે એ બધા મને મળ્યા, એમનો અહોભાવ અમ શિક્ષકો માટેનો આદરભાવ ને લાગણી જોઈ મારી આંખમાં હરખના આંસુ આવી ગયા. એ બધા પણ અત્યારે પચાસે પહોંચવા આવ્યા. એમની પ્રગતિ, એમના બાળકોની પ્રગતિની વાતો સાંભળી મન ભાવવિભોર બની ગયું…. કેટલાક તો વટથી પોતાની જાતને છેલ્લી પાટલીના બેસનારા તોફાની બારકસમાં પોતાની જાતને ગણાવતા, પણ આજે જીવનમાં જે ઉચ્ચ મુકામે પહોંચ્યા એનો બધો યશ અમ શિક્ષકોને આપતાં જે ચમક એમના ચહેરા પર દેખાઈ એ મારે મન મોંઘેરી મુડીથી કમ નથી. કોઈ અમદાવાદ તો કોઈ વલસાડ તો કોઈ મુંબઈના ખુણે ખુણેથી મને મળવા આવ્યા હતા. વાતોનો ખજાનો તો ખુટતો જ નહોતો. જે હોટેલમાં ભેગા થયા હતા ત્યાં હાસ્યની રમઝટ જામી હતી. જે શિક્ષકો આવીશક્યા એ બધા પણ આવ્યા હતા અને જોવાની ખુબી એ હતી કે મારી મમ્મી સાથે કામ કરેલ જયશ્રીબેન નાણાવટી પણ ત્યાં હતા અને મેંં પણ બાવીસ વર્ષ એમની સાથે કામ કર્યું. કેટલીય યાદો એમની સાથે સંકળાયેલી. રૂક્ષ્મણીબેન જે મમ્મી સાથે હતા, એમની ભાળ મળતા હું એમને મળવા ગઈ તો એટલા રાજી રાજી થઈ ગયા. સ્ત્યાસી વર્ષે એમના પતિના અવસાન બાદ એકલા રહે છે અને પોતાનુ બધું કામ રસોઈ જાતે જ કરે છે. મને કહે “મારે તો તને મારી પાસે રાખવી હતી, ક્યાં અમેરિકા ભાગી ગઈ?”
વડોદરા કલાબેન બુચ પણ મમ્મી સાથેના સમયથી અને પછી અમે સાથે કામ કર્યું. જાતિએ નાગર એટલે રમુજ એમના જીવન સાથે જોડાઈ ગઈ હોય. નલીન ભાઈ એમના પતિ. નાનપણથી મમ્મી સાથે હું ને મારી બેન પારૂલ એમને ત્યાં જઈએ એટલે અમે તો એમના માટે છોકરી જેવા. મળવા માટે ફોન કર્યો અને મેં કહ્યું મારે કલાબેનને મળવું છે તો નલીનભાઈ બોલી ઉઠ્યા “કેમ મને નથી મળવાનુ? તું આવીશને તો મને પણ ગળ્યું ખાવાનુ મળશે, બાકી કલા તો મને કંદમુળ ખવડાવે છે આ ડાયાબિટીશની લાહ્યમાં” બન્નેની વય નેવું ની આસપાસની. ઘરમાં પણ વોકર લઈને ફરે. આ ઉમ્મરે પણ કલાબેનનો ઠસ્સો એવો ને એવો જ. કપાળે મોટો ચાંદલો અને એ જ હાસ્યની રેખા મોઢા પર. રસોડામાં ભેળની બધી સામગ્રી તૈયાર રાખી હતી. મને કહે બનાવવાની તારે છે, તારા ટેસ્ટ પ્રમાણે. પાછળ જ નલીનભાઈનો ટહુકો સંભળાયો મજેદાર તીખી મીઠી બનાવજે. તને દિકરી માની છે તો આટલો લાહવો તો લઈએને કામ કરાવવાનો.
કેવું મારૂં સૌભાગ્ય કે હું આ બધાને મળી શકી અને કેટલીય યાદો ફરી પાછી લીલીછમં વેલની જેમ મનને વીંટળાઈ વળી.
બીજો મારો મહાઆનંદ વડિલ શ્રી ઈંદુબેન પટેલ મારા પ્રિન્સીપાલને મળવાનો. ત્રાણુ વર્ષની વયે એજ એકવડો બાંધો, ટટાર શરીર અને એ જ ખાદીના વસ્ત્રો. મુંબઈના વિલે પાર્લે પરાંમા વર્ષોથી એ જ મકાનમા નિવાસ. સાદગીભર્યું જીવન,અપરણિત અને આજે પણ એકલા રહી પોતાની દૈનિક ક્રિયા રસોઈ બધું જાતે જ કરે છે.
S.S.C. 1967 મા પાસ કર્યું. અમારી શાળામાં દર વર્ષે એક ક્લાસ વધારવામાં આવતો અને અમારો S.S.C નો બીજો ક્લાસ હતો. આટલા વર્ષો પછી પણ ઈન્દુબેનને અમે અમારી વિશેષતા યાદ હતી. મારા અમેરિકાના સ્પેસીઅલ નીડ બાળકો પર લખેલા પ્રસંગોનુ પુસ્તક મેં એમને મોકલાવ્યું હતું અને મારી પ્રવૃતિથી એ ખુબ જ ખુશ હતા. ઘણી વાતો કરી અને એ મારા જીવનનુ અમૂલ્ય સંભારણુ છે.
છેલ્લે અમે બધા ૧૯૬૭ના S.S.C. ના ક્લાસ મિત્રો મળ્યા. ઘણાને હું પચાસ વર્ષે મળી. જુની યાદો ક્લાસમાં કરેલી ધમાલ મસ્તી, જાણે બાળપણ પાછું આવી ગયું. કેટલા સંભારણા અને કેટલીય વાતો લખતાં ખુટે એમ નથી.
પ્રભુ કૃપાથી આ સફર ખુબ આનંદદાયક રહી. વરસાદે પુરી રહેમત રાખી,ક્યાં અટકવા ના દીધી, તબિયતે પુરો સાથ આપ્યો. દશ વર્ષ પછી વતનની ધરતી પર પગ મુક્યો અને પુરા પ્રેમથી આપ્તજનોથી માંડી મિત્રોએ હરખભેર પોતાની બનાવી દીધી. એવું લાગ્યું હું જાણે અહિં જ છું, ક્યાંય ગઈ નથી, ક્યાંય ય ગઈ નથી!!!!!
અસ્તુ,

શૈલા મુન્શા તા સપ્ટેંબર ૧૩/ ૨૦૧૮

અરમાનોની દુનિયામાં ખળભળી મચી છે આજે!
કોઈ વાસ્તવિકતાનો પહાડ પડ્યો તૂટી છે આજે!

માંડીને ગુંચળુ સાપણ જેમ ફુત્કારે ભલેને ઈચ્છા,
બની ટોપલી મદારીની, ઈચ્છઓની શૂળી છે આજે!

સપનાની દુનિયાને ક્યાં નડે છે અંતર જોજનોના,
ભરવા છલાંગ આભે જોઈએ હિંમત, ખુટી છે આજે!

રણ વચાળે છો દેખાય ઝાંઝવા, છીપાવે ના તરસ,
નથી સહુ રામ, મારવા સોનમૃગને ઈચ્છા રોકી છે આજે!

સાચવવા સંબંધો પ્રેમ ને જતનથી છે અઘરા જીવનભર,
કૃષ્ણ સુદામાની મૈત્રી સહુ કોઈને ક્યાં મળી છે આજે!

અરમાનોની દુનિયામાં ખળભળી મચી છે આજે,
કોઈ વાસ્તવિકતાનો પહાડ પડ્યો તૂટી છે આજે!!

શૈલા મુન્શા તા.૦૯/૦૧/૨૦૧૮

કાંતિ દાદાની જીવન સફર, ડેરોલ કાલોલથી, હ્યુસ્ટન
પા પા પગલીથી પહોંચતી નવ્વાણુ વરસ!
જિંદગીની દીર્ઘ યાત્રાએ દીઠા પડાવ અનેરા,
બન્યા સાથી ગાંધી કેરી અહિંસા લડતના
ભોગવી જેલ, ને, અપનાવી ખાદી જીવનમાં!
ચુસ્ત આગ્રહી સમય પાલનના
ઘડિયાલને કાંટે ચાલતી દિનચર્યા,
યૌવનને પગથાર મળ્યો સાથ જીવનસંગીની ધનલક્ષ્મીનો,
પાંગરતો ગયો સંસાર, ઝુમી બાળ ગોપાળોની સાથ!
વહેતી રહી જીવન નૈયા,ખીલતો રહ્યો બાગ,
પુત્રો, પુત્રવધુઓ, પૌત્ર, પૌત્રી અને પરપોતરાં,
ચાર પેઢીથી ભર્યો, ભર્યો સંસાર,
માણી રહ્યાં કાંતિ દાદા, ધનુબાની સાથ!
વહે તમ જીવન સ્વસ્થપણે, અમ અંતરની અભિલાષ,
આશિષ વરસતી રહે બસ આપની, અમ શિરે સદા,
ઝુકાવી મસ્તક કરીએ નમન સહુ આજ.

ગાંધી પરિવાર તા.ઓક્ટોબર ૬ ૨૦૧૭

૧- અવહેલના
તારી હસી મા ઢાંક,
નજર કર

૨- સૂરજ સામે
ઊડાડી ધૂળ ભલે,
ઊજાશ સદા

૩- મન ઉદાસ
કરે પ્રતિક્ષા તારી,
આવીશ કદી?

૪- ચાંદની રાત
અમરત શી લાગે,
તારલા સંગ.

૫- હસુ, હસાવું
ભીતર ભરી ગમ,
ન રડું કદી

૬- શમણા મહીં
જોઈ નાર નવેલી,
યૌવન જાગે.

૭- કોઈ કહે ના
મુંઝવણ મન ની,
સમજી તો જો.

૮- મધ દરિયે
વહાણ તો ડુબે,
સુકાન વિના.

શૈલા મુન્શા.

ચાર વર્ષની તસનીમ એક અરેબીક છોકરી. સોનેરી વાંકડિયા વાળ અને માંજરી આંખો. રૂપાળી ઢીંગલી જેવી લાગે. નાતાલની રજા પહેલા સ્કુલમા આવી. ખુબ બોલકી અને આખો દિવસ એના મોઢે એના પિતાનુ નામ હોય. મારા ડેડીએ મને તૈયાર કરી, મને કુકી આપી, વગેરે. એક મોટો અને એક નાનો ભાઈ, પણ દેખાઈ આવે કે તસનીમ ઘરમા બોસ છે.
શરૂઆતમા જે મન થાય તે ડ્રેસ પહેરી આવે,સ્કુલે આવવાનો કોઈ સમય નહિ, આઠ, નવ કોઈ પણ સમયે આવે.મીસ સમન્થાએ પહેલા ઘરે લેટર મોકલાવ્યો, પછી ફોન પર રૂબરૂ વાત કરી. પિતાનુ કહેવુ એમ કે આટલી ઠંડી મા તસનીમને વહેલી કેવી રીતે ઉઠાડુ?
પછી ખબર પડી કે મા બાપ છૂટાછેડા લઈ જુદા થયા છે અને બાળકો પિતા પાસે છે. આટલા નાના બાળકોની કસ્ટડી પિતા પાસે એટલે જરૂર મા કોઈ મોટા ગુનામા હશે. બાપ ને જુઓ તો હમેશ રઘવાયો લાગે. પોતે પણ સ્કુલમા જાય એટલે બાળકો ને લેવા કોઈવાર બીજા લોકો આવે. અલબત્ત બધાના નામ અમારા લીસ્ટમા હોય.
તસનીમ એની ખુબ વહાલી એ દેખાઈ આવે કારણ તસનીમ હમેશ એના પિતાની જ વાત કરતી હોય. ધીરેધીરે તસનીમ ક્લાસના નિયમ નુ પાલન કરવા માંડી. સ્કુલ બસમા આવવા માંડી. મારી કોઈ દિવસ પિતા સાથે રૂબરૂ મુલાકાત થઈ નહોતી. મે એમને દુરથી જોયા હતા, કોઈવાર બાળકોને મુકવા આવે ત્યારે, પણ વાતચીત નહોતી થઈ. હમણા જ વેલેનટાઈન ડે ગયો અને અમે બાળકો પાસે કાર્ડ બનાવડાવ્યા અને દરેક બાળકે પોતાના કાર્ડમા “I love you Mom and Dad” એવું લખાવ્યું. કોઈએ વળી “I love you Mom” લખાવ્યું, પણ જ્યારે તસનીમને પુછ્યું તો એ તરત બોલી “I love my Daddy”.
જો કે ક્લાસમા તસનીમને મારી અને મીસ સમન્થા સાથે ખુબ ફાવે. બધી વાત લહેકાથી કરે. એકવાર એની ગાડી ખરાબ થઈ ગઈ હશે અને સ્કુલે આવતાં મોડુ થયું તો જાણે ફરિયાદ કરવા માંડી. ડેડી ગાડી નવી લાવતા નથી, મને મોડુ થાય છે વગેરે. બે દિવસ પહેલા ઓફિસમા થી ક્લાસમા બઝર વાગ્યું અને તસનીમને ઘરે લઈ જવા ડેડી આવ્યા હતા એટલે એને લઈને હું ઓફિસમા ગઈ.
ડેડીને તસનીમ સોંપી કેમ છો કહ્યું. ડેડીએ મજામા નો વળતો જવાબ આપી મને પુછ્યું “મીસ મુન્શા કોણ છે”? હું કાંઈ બોલું તે પહેલા તસનીમ મને વળગતા કહે “આ મારી મીસ મુન્શા છે” હું તસનીમના ચહેરાની ખુશી અને આંખની ચમક જોઈ જ રહી. તસનીમના પિતા મને કહે ઘરે આવી તસનીમ ના મોઢે આખો દિવસ મીસ મુન્શા એ ગીત ગવડાવ્યા, મીસ સમન્થાએ એ.બી.સી.ડી કરાવી, મીસ મુન્શા બગીચામા લઈ ગઈ, એ જ વાતો સાંભળવા મળે છે. હું ખરેખર ખુબ આભારી છું કે તમે મારી દિકરીનો આટલો ખ્યાલ રાખો છો અને પ્રેમ કરો છો.
આ બાળકો ને જરા સરખો પ્રેમ આપતા કેટલા વ્યાજ સહિત એમનો પ્રેમ અમે પામીએ છીએ એ તો હું જ જાણુ છું. કોઈવાર એમના ભલા માટે કડક થઈને વાત કરીએ પણ બીજી મીનિટે આવીને વળગે ત્યારે બધો ગુસ્સો પળમા ગાયબ થઈ જાય.
આજે પણ તસનીમના પિતાના મોઢા પર છલકતી શાંતિ અને તસનીમના ચહેરા પર ની ચમક મારા માટે સૌથી મોટી વેલેન્ટાઈનની ભેટ બની ગઈ.

શૈલા મુન્શા. તા૦૨/૨૪/૨૦૧૪

વરસ ની સાથે જીવન પણ બદલાય છે,
જુનુ હતું જે કાલે, આજે નવું થાય છે.

જે ના થઈ પુરી, એ ઈચ્છા અકળાય છે,
શોધી નવી કેડી, ધપવા આગળ થાય છે.

સંબંધો ના તુટે ક્યાંક તાણા, ક્યાંક જોડાય છે,
રૂઝવવા ઘા સાથ કોઈનો, મરહમ થાય છે.

માગતા મળે મદદ એ તો સહજ વાત છે,
સુણે કો નાદ અંતરનો, એવું ભાગ્યે જ થાય છે.

કાલ ને ભુલી આવકારીએ આ વરસ નવું,
સહુ પ્રત્યે ના ર્પ્રેમથી, હૈયું તૃપ્ત થાય છે.

વરસ ની સાથે જીવન પણ બદલાય છે,
જુનુ હતું જે કાલે, આજે નવું થાય છે.

શૈલા મુન્શા. તા.૧૨/૩૧/૨૦૧૩