વિચાર લહેરી

અતિત્લાન સરોવર

એ રાત!!!!
જિંદગી માણસને ઘણુ શીખવાડે છે, અને જ્યારે તમે જાહેર જીવનમાં કાર્યરત હો તો જીવનમાં ઘણા અનુભવોમાં થી પસાર થતા હો છો.
લગ્ન કરી અમેરિકા આવી ત્યારે માંડ વીસ બાવીસની ઉંમર. અજાણ્યો દેશ, અજાણ્યા લોકો પણ ધીરે ધીરે જીવન ગોઠવાતું ગયું. સારી નોકરી અને ઘર સંસારની જવાબદારીમાં વર્ષો વિતી ગયા. બાળકો પણ મોટા થઈ અભ્યાસ અર્થે દુરના શહેરોમાં જઈ વસ્યા.
એક ઈચ્છા મનના ખૂણામાં ગોપિત હતી એને ઉજાગર કરવાનો સમય આવી ગયો. નાનપણથી લોકોને મદદ કરવાની, ઈચ્છા કાયમ રહેતી. મમ્મી પપ્પાને હમેશ કોઈને મદદ કરતાં જોયા હતા.અમારે ત્યાં રસોઈ કરવા આવતા કાશીબહેનની દિકરીને ભણાવા મમ્મીએ અમારી સ્કૂલમાં જ એનુ એડમિશન કરાવી, કોલેજ સુધીનો બધો ખર્ચો ઉપાડી લીધો હતો.
નોકરીમાં થી નિવૃત થઈ કોઈ સામાજિક સંસ્થા સાથે જોડાવાની વાત જ્યારે મેં મારા પતિને કરી, તો હરખભેર એમણે મારી આ ઈચ્છાને વધાવી લીધી.
કેલિફોર્નિઆની રોટરી ક્લબના પ્રમુખને એ ઓળખતા હતા, અને આમ હું રોટરી ક્લબ સાથે જોડાઈ.
દેશ વિદેશ રોટરીના પ્રોજેક્ટ માટે અમારે જવાનુ થતું. આફ્રિકાના શહેરો, ક્યાંક કેટલી સમૃધ્ધિ અને ક્યાંક કેટલી ગરીબાઈ. નાના ગામોમાં રહેતા લોકોની સાદગી અને અતિથિ ભાવના…. કેટકેટલા અનુભવો
દુનિયાના લગભગ મોટાભાગના શહેરોમાં ફરી, પણ આજે એક પ્રસંગની વાત કરવી છે, જેને યાદ કરતાં આજે પણ ભયમિશ્રિત રોમાંચ શરીરના રુંવાડા ઉભા કરી દે છે.
વાત છે ૨૦૧૨ ની. રોટરી ક્લબનો એક પ્રોજેક્ટ ગ્વાટેમાલા હંડુરસમાં હતો. અમે લગભગ ૧૨ રોટેરિઅન આ કામ માટે ગ્વાટેમાલા ગયા હતા. હંડુરસના રોટરી પ્રમુખે અમારું સ્વાગત કર્યું અને ત્યાંના રૉટેરિઅન સાથે ઓળખાણ કરાવી. અમારી રહેવાની વ્યવસ્થા પ્રમુખ અને એમના ભાઈ હોસેને ત્યાં કરવામાં આવી હતી. પ્રમુખ અને ભાઈના ઘરની વચ્ચે મોટું સરોવર હતું અતિત્લાન ((Atitlan). આ સરોવર ત્રણ મોટા જ્વાળામુખી પર્વતોથી ઘેરાયેલું છે. સરોવરના કિનારે નાના ગામો આવેલા છે, અને ત્યાં પહોંચવાનુ સાધન સ્પીડ બોટ કે હેલિકોપ્ટર સિવાય બીજું કાંઈ નથી. મારી સાથે બીજા ત્રણ રોટેરિઅનની રહેવાની સગવડ ભાઈને ત્યાં કરવામાં આવી હતી.
ગ્વાટેમાલાનુ પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય ખૂબ સરસ છે. બીજે દિવસે અમને આસપાસના રમણિય સ્થળો અને ઐતિહાસિક શહેર, ત્યાંનુ સ્થાપત્ય જોવાનો લ્હાવો મળ્યો.
અમારો પ્રોજેક્ટ એ હતો કે, સેન્ટ્રલ અમેરિકાનુ ગ્વાટેમાલામાં આવેલું સહુથી ઊંડુ સરોવર અતિત્લાન (Atitlan) જે લગભગ ૮૪,૦૦૦ વર્ષ પહેલા થયેલા જ્વાળામુખી વિસ્ફોટથી બન્યુ હતું અને જે ૧૧૨૦ ફુટ ઉંડુ છે; એના કિનારે ત્યાંના સ્થાનિક રહેવાસીઓ પોતાના કપડાં ધોતા હતા અને જાવાળામુખીના ખનિજ તત્વથી ભરેલા સ્વચ્છ પાણીને મલિન કરતાં હતા. આ પ્ર્શ્નનુ નિરાકરણ લાવવા માટે અમેરિકાની રોટરી ક્લબે ભંડોળ ભેગું કર્યું અને એ પૈસાથી ત્યાં સરોવરથી થોડે દુર એક જુદો પાણીનો કુંડ બનાવવાનો પ્લાન તૈયાર કર્યો, કપડાં ધોવા માટે જુદા ઓવારા બાંધવાની એવી એને લગતી બધી સગવડ ધ્યાનમાં રાખી જેથી લોકો ત્યાં પોતાના કપડાં ધોઈ શકે અને મેલું પાણી કાંકરા, રેત, પથ્થરોમાં થી પસાર થઈ ચોખ્ખું થઈ પાછું સરોવરમાં ભળી જાય. આ પ્રોજેક્ટને અમલમાં મુકવા અમે ગ્વાટેમાલા આવ્યા હતા. ત્યાંની સ્થાનિક પ્રજા ઘણી ગરીબ હતી અને આ પ્રોજેક્ટથી એમને ઘણો લાભ થવાનો હતો.
અમારા આદર સત્કારમાં ત્યાંના પ્રમુખે સાંજે એમના ઘરે મિજબાનીનુ આયોજન કર્યું હતું. ત્યાંના રોટેરિઅન અને અમે લગભગ બાર જણ મળી લગભગ ૪૦ જણા હાજર હતા. સરસ મેક્સિકન ખાવાનુ, ત્યાંનો જાણિતો બિયર, રમની મહેફિલ જામી હતી. મારા માટે પ્રમુખની પત્નિએ ખાસ શાકાહારી એન્ચીલાડા, કેસેડિયા અને વર્જિન પીનાકોલાડા તૈયાર કરાવ્યા હતા.
મજાક મસ્તીનો માહોલ જામતો જતો હતો, મેક્સિકન મ્યુઝીકના તાલે સમુહ નૃત્યનો આનંદ સહુ માણી રહ્યા હતાં. રાત જામતી જતી હતી, સમયનો ખ્યાલ કોઈને નહોતો; પણ મારી નજર ઘડિયાળના કાંટે અને આકાશમાં ઘેરાતા વાદળો તરફ જઈ રહી હતી. દસ વાગવા આવ્યા અને મેં હોસે જેને ત્યાં અમે રોકાયા હતા એને યાદ કરાવ્યું કે આપણે પાછા જવાનુ છે અને વરસાદ પડવાની એંધાણી દેખાઈ રહી છે.
આવા ખાન પાનની મફેફિલમાં મારી વાત કોણ કાને ધરવાનુ હતું? “અરે! ચિંતા નહિ કર રોમા, હમણા પહોંચી જઈશું, મારી સ્પીડ બોટમાં” હમણા એટલે સામે પાર પહોંચતા ૪૫ મિનિટ થાય એ ત્યારે હોસેને યાદ નહોતું.
ખેર!! ચલો, ચલો કરતાં રાતના અગિયાર વાગ્યા, વાદળ ગરજવા માંડ્યા ત્યારે હોસે ઊભો થયો અને અમે સહુ સ્પીડ બોટમાં ગોઠવાયા. હોસેએ સ્પીડબોટ મારી મુકી અને વિજળીના કડાકા સાથે વરસાદ શરૂ થયો. અંધારી રાત, ઉપરથી પાણી વરસે, સ્પીડબોટની ઝડપને કારણે સરોવરના પાણીની છાલક અમને ભીંજવે, અંતિમ ઘડી આવી ગઈ હોય એમ અમારા સહુના જીવ તાળવે ચોંટ્યા હતા. એક ક્ષણમાં બાળકો પતિ સહુના ચહેરા નજર સામે આવી ગયા, અહિં અતિત્લાનમાં જ આજે અમારી જળસમાધિ થશે એ બીકના માર્યા અમે ચારે જણા એકબીજાનો હાથ સજ્જડ પકડીને બેઠા હતા. ડરને ઠંડીથી સહુ થરથર કાંપતા હતા. એટલું ઓછુ હોય તેમ વધુ પડતા નશાને કારણે અંધારામાં હોસે પોતાનુ ઘર ભુલી ગયો, ભળતા કિનારે બોટ રોકી; ઉતરવા જતાં ખ્યાલ આવ્યોને બોટ પાછી વાળી. માંડ માંડ એના ઘરે પહોંચ્યા. પહેલીવાર હોસેનો સહી સલામત ઘરે લાવવા બદલ આભાર વ્યક્ત કરવાનો વિવેક ભુલી અમે સહુ ભગવાનનો ઉપકાર માનતા સુવાના ઓરડામાં જતા રહ્યાં
એ રાત!!! યાદ કરતાં આજે પણ રુંવાડા ઊભા થઈ જાય છે.

મારી સહેલીનો સ્વાનુભવ,
અસ્તુ,

શૈલા મુન્શા તા.૦૯/૧૭/૨૦૨૦